Η προσαρμογή του φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο αποτελεί τμήμα της ανθρώπινης ύπαρξης, η εκπλήρωση όμως των ανθρώπινων αναγκών προκαλεί αλλαγές στο περιβάλλον. Το επίμαχο θέμα είναι εάν οι ενέργειες αυτές προκαλούν ζημίες, εάν είναι καταστρεπτικές η όχι και τελικά εάν έχουμε βιώσιμη ανάπτυξη. Βιώσιμη ανάπτυξη όμως δεν σημαίνει μόνο μεγέθυνση αλλά βελτίωση της ζωής για τις επόμενες γενιές.
Τα τελευταία 40 χρόνια, η Ελλάδα και ιδιαίτερα περιφέρειες της, όπως η Κρήτη αποφάσισαν να επενδύσουν στην νεοανερχόμενη τουριστική βιομηχανία.
Πολλοί περιέγραψαν την δραστηριότητα αυτή σαν την τέλεια μορφή δημιουργίας πόρων χωρίς ρύπους. Κι όμως, υπάρχει πάντοτε ανταγωνισμός μεταξύ χώρου και πόρων. Τα πρώτο τουριστικό ρεύμα προς την Κρήτη, στηρίχθηκε σ’ ένα αγνό φυσικό περιβάλλον, δομημένο με σύνεση έχοντας φόντο την υπέροχη πολιτιστική κληρονομιά του νησιού και με ανθρώπους ανοιχτόκαρδους που πρότασσαν την φιλοξενία πριν από το κέρδος.
Ήταν και εν μέρει είναι, το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης που εντυπωσιάζει και προσελκύει τους ξένους. Αυτό το τοπίο που μας δώρισε η φύση και το οποίο σμιλεύτηκε από τον άνθρωπο, τα τελευταία 7000 χρόνια, από την νεολιθική περίοδο μέχρι και πριν από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Κι όμως, τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, τα τελευταία χρόνια με την δική μας βιομηχανία. Η παρατεταμένη τουριστική ανομβρία αναγκάζει πολλούς από εμάς που ζούμε και ελπίζουμε άμεσα η έμμεσα από τον τουρισμό, να ψάχνουμε τα αίτια.
Πολλοί μιλούν για την οικονομική δυσπραγία των χωρών προέλευσης του τουρισμού μας, αλλά η τουριστική κίνηση συνεχίζεται και αναπτύσσεται προς άλλους προορισμούς. Άλλοι μιλούν για την ακρίβεια που πλήττει την χώρα μας και επηρεάζει άμεσα τον τουρισμό μας.
Δεν θα διαφωνήσω ούτε με την μία αλλά ούτε και με την άλλη άποψη. Αυτό όμως που αρκετοί συμπολίτες μας δεν βλέπουν και ενδεχομένως να είναι φυσιολογικό, μιας και το βλέπουν καθημερινά, άρα δεν τους ερεθίζει, είναι η περιβαλλοντική υποβάθμιση της Κρήτης.
Όταν λέω περιβαλλοντική υποβάθμιση, δεν αναφέρομαι μόνο στα στοιχεία που ακούμε καθημερινά από τα Μ.Μ.Ε. η τις οργανώσεις προστασίας της φύσης, δηλαδή την ποιότητα του πόσιμου νερού, του αέρα που αναπνέουμε, την διαχείριση των σκουπιδιών κ.τ.λ. Αυτό που πραγματικά αγγίζει τους επισκέπτες μας και τους αναγκάζει να κάνουν άλλες επιλογές στις επόμενες διακοπές τους είναι η καταστροφή του φυσικού τοπίου και η έλλειψη αισθητικής σ’ οτιδήποτε καινούργιο
διαμορφώνουμε η κατασκευάζουμε.
Συχνά, είμαι σε επαφή για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με τουρίστες σε πολυήμερες εκδρομές. Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο και με φέρνει σε δύσκολη θέση είναι συγκεκριμένες ερωτήσεις που έχουν σχέση με το περιβάλλον.
Σας παραθέτω λοιπόν, μερικές από τις ερωτήσεις και συνάμα απορίες εκ μέρους των επισκεπτών μας.
Γιατί τα βουνά μας είναι ξεκοιλιασμένα και καταχαραγμένα από εκατοντάδες αγροτοκτηνοτροφικούς δρόμους που πολλές φορές εξυπηρετούν λιγοστά ζώα ;
Πού είναι τα παλιά καλντιρίμια που σε άλλες τουριστικές χώρες είναι δρόμοι-μνημεία και ταυτόχρονα προστιθέμενη πολιτιστική αξία στον τόπο (βλέπε Κορσική) ;
Ποια εξήγηση υπάρχει για την άναρχη δόμηση (ιδιαίτερα για το νόμο των 4 στρεμμάτων), που επιτρέπει να χτίζονται άχαρα κτήρια-κουτιά σε κάθε πλαγιά και λόφο, εκτός οικιστικής ζώνης ;
Πως είναι δυνατόν, εκκλησίες και ξωκλήσια να δέχονται τις βάρβαρες τσιμεντοποιήσεις-αλλοιώσεις στο βωμό της δήθεν αναβάθμισης η του εξωραϊσμού ;
Πού είναι τελικά η λαϊκή αρχιτεκτονική του νησιού μας, σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού μας ;
Γιατί να είναι τόσο έντονη η ανυπαρξία της έννοιας «προστασία του τοπίου» τόσο στα ιδιωτικά αλλά και στα δημόσια έργα ;
Αλλά η μεγαλύτερη αποδοκιμασία και εύλογο ερωτηματικό είναι η ύπαρξη εκατοντάδων χωματερών από την ανεξέλεγκτη ρίψη μπάζων όλων των ειδών, ιδιαίτερα όταν αυτά ξεχωρίζουν από το μέγεθος τους (ψυγεία, τηλεοράσεις, στρώματα κτλ) δίπλα στους δρόμους, στα ρέματα και τα φαράγγια του νησιού μας.
Μερικές από τις παραπάνω ερωτήσεις συνδέονται με την κατάτμηση σε ζώνες, τη χωροταξία, τη χρήση της γης και την έννοια της απόδοσης, άλλες όμως στην έλλειψη ευαισθησίας και πολιτισμού.
Οι επισκέπτες μας όμως δεν ενδιαφέρονται για τους λόγους που δημιουργούν τα παραπάνω προβλήματα, γι αυτούς μετρά το αποτέλεσμα. Ενοχλούνται αφάνταστα από το αποτέλεσμα αυτό και φυσιολογική τους αντίδραση είναι η απογοήτευση και τελικά η απόρριψη. Παύουμε λοιπόν να είμαστε επιλογή για τις επόμενες διακοπές τους και ίσως για πολλά ακόμα χρόνια.
Τα τελευταία 40 χρόνια, η Ελλάδα και ιδιαίτερα περιφέρειες της, όπως η Κρήτη αποφάσισαν να επενδύσουν στην νεοανερχόμενη τουριστική βιομηχανία.
Πολλοί περιέγραψαν την δραστηριότητα αυτή σαν την τέλεια μορφή δημιουργίας πόρων χωρίς ρύπους. Κι όμως, υπάρχει πάντοτε ανταγωνισμός μεταξύ χώρου και πόρων. Τα πρώτο τουριστικό ρεύμα προς την Κρήτη, στηρίχθηκε σ’ ένα αγνό φυσικό περιβάλλον, δομημένο με σύνεση έχοντας φόντο την υπέροχη πολιτιστική κληρονομιά του νησιού και με ανθρώπους ανοιχτόκαρδους που πρότασσαν την φιλοξενία πριν από το κέρδος.
Ήταν και εν μέρει είναι, το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης που εντυπωσιάζει και προσελκύει τους ξένους. Αυτό το τοπίο που μας δώρισε η φύση και το οποίο σμιλεύτηκε από τον άνθρωπο, τα τελευταία 7000 χρόνια, από την νεολιθική περίοδο μέχρι και πριν από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Κι όμως, τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, τα τελευταία χρόνια με την δική μας βιομηχανία. Η παρατεταμένη τουριστική ανομβρία αναγκάζει πολλούς από εμάς που ζούμε και ελπίζουμε άμεσα η έμμεσα από τον τουρισμό, να ψάχνουμε τα αίτια.
Πολλοί μιλούν για την οικονομική δυσπραγία των χωρών προέλευσης του τουρισμού μας, αλλά η τουριστική κίνηση συνεχίζεται και αναπτύσσεται προς άλλους προορισμούς. Άλλοι μιλούν για την ακρίβεια που πλήττει την χώρα μας και επηρεάζει άμεσα τον τουρισμό μας.
Δεν θα διαφωνήσω ούτε με την μία αλλά ούτε και με την άλλη άποψη. Αυτό όμως που αρκετοί συμπολίτες μας δεν βλέπουν και ενδεχομένως να είναι φυσιολογικό, μιας και το βλέπουν καθημερινά, άρα δεν τους ερεθίζει, είναι η περιβαλλοντική υποβάθμιση της Κρήτης.
Όταν λέω περιβαλλοντική υποβάθμιση, δεν αναφέρομαι μόνο στα στοιχεία που ακούμε καθημερινά από τα Μ.Μ.Ε. η τις οργανώσεις προστασίας της φύσης, δηλαδή την ποιότητα του πόσιμου νερού, του αέρα που αναπνέουμε, την διαχείριση των σκουπιδιών κ.τ.λ. Αυτό που πραγματικά αγγίζει τους επισκέπτες μας και τους αναγκάζει να κάνουν άλλες επιλογές στις επόμενες διακοπές τους είναι η καταστροφή του φυσικού τοπίου και η έλλειψη αισθητικής σ’ οτιδήποτε καινούργιο
διαμορφώνουμε η κατασκευάζουμε.
Συχνά, είμαι σε επαφή για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με τουρίστες σε πολυήμερες εκδρομές. Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο και με φέρνει σε δύσκολη θέση είναι συγκεκριμένες ερωτήσεις που έχουν σχέση με το περιβάλλον.
Σας παραθέτω λοιπόν, μερικές από τις ερωτήσεις και συνάμα απορίες εκ μέρους των επισκεπτών μας.
Γιατί τα βουνά μας είναι ξεκοιλιασμένα και καταχαραγμένα από εκατοντάδες αγροτοκτηνοτροφικούς δρόμους που πολλές φορές εξυπηρετούν λιγοστά ζώα ;
Πού είναι τα παλιά καλντιρίμια που σε άλλες τουριστικές χώρες είναι δρόμοι-μνημεία και ταυτόχρονα προστιθέμενη πολιτιστική αξία στον τόπο (βλέπε Κορσική) ;
Ποια εξήγηση υπάρχει για την άναρχη δόμηση (ιδιαίτερα για το νόμο των 4 στρεμμάτων), που επιτρέπει να χτίζονται άχαρα κτήρια-κουτιά σε κάθε πλαγιά και λόφο, εκτός οικιστικής ζώνης ;
Πως είναι δυνατόν, εκκλησίες και ξωκλήσια να δέχονται τις βάρβαρες τσιμεντοποιήσεις-αλλοιώσεις στο βωμό της δήθεν αναβάθμισης η του εξωραϊσμού ;
Πού είναι τελικά η λαϊκή αρχιτεκτονική του νησιού μας, σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού μας ;
Γιατί να είναι τόσο έντονη η ανυπαρξία της έννοιας «προστασία του τοπίου» τόσο στα ιδιωτικά αλλά και στα δημόσια έργα ;
Αλλά η μεγαλύτερη αποδοκιμασία και εύλογο ερωτηματικό είναι η ύπαρξη εκατοντάδων χωματερών από την ανεξέλεγκτη ρίψη μπάζων όλων των ειδών, ιδιαίτερα όταν αυτά ξεχωρίζουν από το μέγεθος τους (ψυγεία, τηλεοράσεις, στρώματα κτλ) δίπλα στους δρόμους, στα ρέματα και τα φαράγγια του νησιού μας.
Μερικές από τις παραπάνω ερωτήσεις συνδέονται με την κατάτμηση σε ζώνες, τη χωροταξία, τη χρήση της γης και την έννοια της απόδοσης, άλλες όμως στην έλλειψη ευαισθησίας και πολιτισμού.
Οι επισκέπτες μας όμως δεν ενδιαφέρονται για τους λόγους που δημιουργούν τα παραπάνω προβλήματα, γι αυτούς μετρά το αποτέλεσμα. Ενοχλούνται αφάνταστα από το αποτέλεσμα αυτό και φυσιολογική τους αντίδραση είναι η απογοήτευση και τελικά η απόρριψη. Παύουμε λοιπόν να είμαστε επιλογή για τις επόμενες διακοπές τους και ίσως για πολλά ακόμα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου