Αξίζει η συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις ;

Η ερώτηση αυτή απασχολεί, ειδικά τον τελευταίο καιρό, αρκετούς επαγγελματίες του τουριστικού και ταξιδιωτικού χώρου. Την εποχή που το web 2,0 (πολύ σύντομα έρχεται το 3,0) οι τουριστικές εκθέσεις έχουν καταλήξει σε χώρους που συναντώνται άνθρωποι από την ίδια οικονομική δραστηριότητα αλλά κανείς δεν βλέπει τον πραγματικό πελάτη. Αυτοί που τελικά κάνουν δουλειές είναι οι οργανωτές και οι ξενοδόχοι. Αξίζει πραγματικά να στείλει κανείς ανθρώπους για να χάνουν τον χρόνο τους μιλώντας με τα γειτονικά stands.
Κάνοντας τον οικονομικό απολογισμό μιας τέτοιας προσπάθειας και επένδυσης, οι απόψεις διίστανται. Υπάρχουν εκθέσεις που αποδίδουν και γι αυτό η επιλογή πρέπει να γίνεται προσεκτικά. Στην Γερμανία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ και στην Μεγάλη Βρετανία, οι εκθέσεις που απευθύνονται στον καταναλωτή (B2C) έχουν θετικά αποτελέσματα. Έτσι τουλάχιστον λένε οι συμμετέχοντες…και ένα είναι σίγουρο. Εκεί έχει κανείς την ευκαιρία να δει το πιθανό πελάτη κατάματα και να σχηματίσει απόψεις.
Φυσικά δεν πρέπει να αγνοούμε το σημαντικό στοιχείο, ότι στις εκθέσεις τουρισμού δίνουμε το στίγμα μας και την επιχειρηματική μας παρουσία. Γι αυτό κάθε τουριστική έκθεση είναι διαφορετική και όλα εξαρτώνται από τις δικές μας προθέσεις. Θέλουμε άμεσες πωλήσεις, να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας με στόχο την αναγνώριση στην αγορά η να δημιουργήσουμε και να συνεχίσουμε ένα όνομα-προϊόν;
Η απάντηση λοιπόν στην αρχική μας ερώτηση δεν είναι και τόσο απλή. ITB, Luxury Travel Expo, World Travel Market, Arabian Travel Market, EIBTM, IMEX, ILTM είναι τα αρχικά σημαντικών events, αλλά η συμμετοχή μας εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τους δικούς μας στόχους.

Ο Ρομαντισμός, δομικό στοιχείο για την τουριστική ανάπτυξη ενός προορισμού.

Η χρήση του όρου «ρομαντικός» επαναλαμβάνεται συχνά-πυκνά στο λεξιλόγιο του τουριστικού μάρκετινγκ, με την ευγενική, προκλητική αλλά και τόσα υποσχόμενη χροιά της. Ρομαντικά ηλιοβασιλέματα, ρομαντικές διαδρομές και τοπία, ρομαντικές εμπειρίες και στιγμές.
Ο ρομαντισμός λοιπόν είναι και σίγουρα έτσι θα παραμείνει, σαν μία από τις σπουδαιότερες υποσχέσεις των ταξιδιών αναψυχής. Στο βάθος κάθε τέτοιας υπόσχεσης ρομαντισμού, κρύβεται η ανάγκη του κάθε ταξιδιώτη να ξεφύγει από την καθημερινότητα της πίεσης, του θορύβου και της ρουτίνας. Έτσι γεννιέται η ανάγκη για διακοπές.
Πόσο ρομαντικός είναι λοιπόν ένας τόπος;
Λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη πίεση, ιδιαίτερα σε δύσκολες οικονομικά εποχές, το στοιχείο του ρομαντισμού στις διακοπές είναι πραγματικά τονωτικό. Τι καλύτερο από το να αναζητήσεις το ρομαντικό στοιχείο, μέσα από τις διακοπές με το ποιό αγαπητό σου πρόσωπο;
Η τουριστική βιομηχανία έχει αποδείξει ότι ήταν και παραμένει δημιουργική σε αυτό το επίπεδο. Ξενοδοχεία και προορισμοί επενδύουν στο ρομαντικό στοιχείο για να γίνουν ελκυστικότεροι και να πάρουν το κομματάκι της πίτας που τους αντιστοιχεί. Σκεφτείτε πόσες φορές έχουμε δει, ζευγάρια σε ρομαντικές πόζες, σε εξώφυλλα τουριστικών εντύπων, προσφορές ξενοδοχείων για ρομαντικά γεύματα και τόσα άλλα.
Ο ρομαντισμός ενός εμπορικού σήματος (τουριστικού προϊόντος).
Ξενοδοχειακές μονάδες που προσφέρουν πραγματική αίσθηση η καλύτερα αντανάκλαση ρομαντισμού δεν υπάρχουν πολλές. Σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μετρημένες στα δάκτυλα των χεριών μας. Είναι όμως πολλά τα ξενοδοχεία που με διάφορους τρόπους προσπαθούν να ξεγελάσουν και να πείσουν τον επισκέπτη για κάτι τέτοιο.
Εδώ στη Ελλάδα δεν έχουμε κανένα τέτοιο ξενοδοχείο που να πλησιάζει το Raffles στη Σιγκαπούρη, το Taj Lake Palace στην Ινδία η το Waldorf-Astoria στη Νέα Υόρκη.
Όμως η Ελλάδα έχει προορισμούς με έντονο ρομαντισμό. Για παράδειγμα το ηλιοβασίλεμα στην Οία και η μοναδικότητα στης καλντέρας της Σαντορίνης. Η Μύκονος εκτός από κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα προσφέρει επίσης και ρομαντισμό.
Εδώ στην Κρήτη, οι έντονες εναλλαγές της ιστορίας άφησαν την σκηνογραφία που χρειάζεται για να αιωρηθεί ο ρομαντισμός. Γιατί ένας ρομαντικός τόπος αφήνει τον επισκέπτη να αισθανθεί τον χαρακτήρα του τόπου αυτού, να αισθανθεί την παρουσία της ιστορίας, τον ρομαντισμό του μύθου αλλά επίσης δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γίνεται ένα με τον τόπο αυτό.
Είμαστε τυχεροί που οι καταστροφές πέρασαν κοντά, άγγιξαν αλλά δεν αφάνισαν ιστορικές πόλεις όπως το Ρέθυμνο, τα Χανιά και λιγότερο το Ηράκλειο. Τα μνημεία των πόλεων αυτών και τα ιστορικά τους κέντρα εκπέμπουν το ρομαντικό στοιχείο και είναι αυτό από μόνο του ένα εμπορικό σήμα (Brand). Οι ισορροπίες όμως είναι λεπτές και αυτά τα δώρα της ιστορίας που λέγονται ιστορικές πόλεις γεμάτες ρομαντισμό, μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε απλά τουριστικά κέντρα. Οι αλόγιστες παρεμβάσεις της εμπορικής δραστηριότητας, τείνουν να εξαφανίσουν αυτό το υπέροχο αίσθημα του ρομαντισμού, άρα να χαθεί το δικό μας εμπορικό σήμα (Brand).

Καλοκαίρι 2010. Τα νέα από την γαλλική αγορά.

Με το καλοκαίρι να βρίσκεται αρκετά μακριά μας, οι οργανωτές ταξιδιών (Touroperators) θέλουν να καταγράψουν κρατήσεις, αλλά οι πελάτες παίζουν με το ρολόι στο χέρι και κλείνουν μόνο για την περίοδο του Πάσχα.
Το γραφείο Fram σημείωσε πωλήσεις της τάξης του 48% από τον ένα μήνα στον άλλο, δηλαδή τελευταία στιγμή. Αλλά υπάρχει παντού διαθεσιμότητα. Όσον αφορά το καλοκαίρι προς το παρόν τραβάει η Κέρκυρα. Οι προορισμοί που παίζουν είναι η Ανδαλουσία, η Πορτογαλία, η Τουρκία και η Κροατία. Το Μαρόκο και η Ελλάδα έχουν μείνει πίσω.
Για το Look Voyages οι κρατήσεις άρχισαν να ανεβαίνουν μετά το Γεννάρη. Οι διακοπές του Πάσχα έχουν καθυστέρηση όπως είχε προβλεφτεί, αναφέρει ο διευθυντής εκμετάλλευσης Michel Quenot.
Για το Royal Tours οι κρατήσεις άρχισαν εδώ και 15 ημέρες υπολογίζει η Genevieve Δημητροπούλου διευθύντρια πωλήσεων του γραφείου αυτού.
Ο γνωστός μας Vacances Heliades που φέτος γιορτάζει τα 35 του χρόνια, έχει ανασχεδιάσει το πρόγραμμα του και έρχεται με ένα υπεραισιόδοξο πλάνο πτήσεων. Η βάση των πακέτων του είναι τα γνωστά clubs σύνολο 24 σε όλη την Ελλάδα, αλλά προσφέρει και 28 ξενοδοχεία Prestige (υψηλών προδιαγραφών). Με αναχωρήσεις από 14 γαλλικές πόλεις και με 7 ελληνικά και ένα κυπριακό αεροδρόμιο. Το πρόγραμμα τονίζει την Χαλκιδική με πτήση της XL Airways. Όσον αφορά την περασμένη σαιζόν, ο τζίρος είχε μείωση 13,7% σε σχέση με το 2008, με 121.000 πελάτες αντί για 143.000.
Τελευταία αναφέρομαι στον μεγαλύτερο γαλλικό Τ.Ο., το Marmara που εδραίωσε την πρώτη του θέση στη γαλλική αγορά με αύξηση 4 μονάδων. Ο ταξιδιωτικός αυτός οργανισμός κατέγραψε 1.068.629 πελάτες με 520.00 τουρίστες που αγόρασαν διακοπές Club και οι υπόλοιποι 240.000 μόνο την πτήση.
Στην Ελλάδα σημείωσε + 3 %. Είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι το Marmara εγκαταλείπει το προφίλ του φτηνού οργανωτή ταξιδιών και μπαίνει στην αγορά με αυτό του κλασικού Touroperator.
Πηγή πληροφοριών το έγκυρο TourMag.

Η γλώσσα των δακτύλων αντικαθιστά την από στόμα σε στόμα πληροφορία

Πρόσφατα ένας διευθυντής Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού, μου ζήτησε να περιγράψω την έννοια της κοινωνικής δικτύωσης. Η απάντηση μου βγήκε πιο εύκολα στα αγγλικά: Word of mouth (από στόμα σε στόμα) εν μέσω μιας γερής δόσης αναβολικών. Σήμερα, βρήκα μια καλύτερη περιγραφή: Word-of-finger (γλώσσα των δακτύλων)

Ο γιός μου που περνά την εφηβική του ηλικία μπορεί να δακτυλογραφήσει αμέτρητες λέξεις μέσα σε ένα λεπτό στο τηλέφωνό του και καμία από αυτές δεν ξεπερνά τα 5 γράμματα. Αυτός και οι φίλοι του προτιμούν τα κείμενα-μηνύματα. Οι πιο μεγάλοι, πάνω από 30 ετών, στηρίζονται στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία χρησιμοποιώντας όμως ολόκληρες τις λέξεις των κειμένων τους. Και αυτό λέγεται επίσης «γλώσσα των δακτύλων».

Για δεκαετίες οι συνεδριάσεις μεταξύ πελατών και εταιριών γίνονταν στον προφορικό λόγο (μερικές φορές και τηλεφωνικά). Ο καθένας ήξερε ότι ήταν το καλύτερο μάρκετινγκ αλλά λειτουργούσε πολύ ποιο αργά. Εάν σήμερα η νέα σας επιχείρησής εξαρτιόταν μόνο από το σύστημα αυτό, σίγουρα θα είχατε οικονομικά προβλήματα. Θα μπορούσαμε με τις δημόσιες σχέσεις να βελτιώσουμε την προφορική επικοινωνία. Εντούτοις, τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό που συμβαίνει σήμερα.

Τα κοινωνικά μέσα έχουν βάλει τις συζητήσεις για προϊόντα και υπηρεσίες στο γρήγορο δρόμο. Ίσως είναι πιο σωστό να πούμε στον αυτοκινητόδρομο μεγάλων ταχυτήτων. Το Facebook παίρνει 500.000 νέους «φίλους» καθημερινά. Οι twitter που μας ακολουθούν αυξηθήκαν κατά 1400% σε σχέση με πέρυσι και το LinkedIn υπερβαίνει τους 50.000.000 επαγγελματίες παγκοσμίως.

Βεβαίως υπάρχει ένα δημογραφικό συστατικό. Ο μέσος 27χρονος αναζητά τα μηνύματα του από 4 διαφορετικές πηγές (on line η κινητής τηλεπικοινωνίας). Οι μικρότερες επιχειρήσεις έχουν αγκαλιάσει τα νέα μέσα, αλλά οι μεγάλες εταιρίες είναι ακόμα αρκετά αργές. Οι επαγγελματίες της τουριστικής βιομηχανίας έχουν δράσει πολύ πιο γρήγορα.

Η «γλώσσα των δακτύλων» εξελίσσεται σε ενιαίο εργαλείο ψηφιακής επικοινωνίας για τον χώρο του μάρκετινγκ, των προϊόντων και των υπηρεσιών.
Ενώ παραμένω προκλητικά ντεμοντέ πάνω στη άμαξα των χαμένων παλαιών αξιών, αγκαλιάζω αυτό το νέο τρόπο επαφής μέσα στην παγκόσμια αίθουσα συνεδριάσεων του διαδικτύου.

Το δικό μου παράδειγμα κοινωνικής δικτύωσης κερδίσει έδαφος. Γιατί πράγματι έχω ανοίξει την πόρτα στις προσπάθειές μου. Σήμερα παρακολούθησα έναν ταξιδιωτικό συγγραφέα με 98.000 οπαδούς στο Τwitter. Κάθε φορά που βγαίνουν λέξεις από τα δάχτυλά του, επηρεάζει σχεδόν 100.000 ανθρώπους μόνος του. Θα μπορούσατε να έχετε φανταστεί κάτι τέτοιο ένα χρόνο πριν;

Οι οργανώσεις τουρισμού ταξινομούνται ήδη στο Τwitter.

Διάφορες οργανώσεις τουρισμού που συνεργάζομαι, κάνουν χρήση μάρκετινγκ κοινωνικής δικτύωσης με μεγάλη επιτυχία. Μερικοί απασχολούν εξωτερικούς συνεργάτες και άλλοι έχουν προσλάβει εξειδικευμένο προσωπικό. Η μπάλα κυλάει και το παιχνίδι είναι συναρπαστικό.
Την προηγούμενη εβδομάδα ένας διευθυντής ξενοδοχείου στην Αμερική δέχθηκε κρατήσεις για 450 διανυκτερεύσεις, λανσάροντας ένα και μόνο μήνυμα στο Τwitter. Το διάβασα από τις πληροφορίες μιας ομάδας στο LinkedIn που είμαι μέλος.
Φυσικά και οι βασικοί κανόνες του μάρκετινγκ πρέπει να γίνονται σεβαστοί, όταν αναπτύσσετε το κοινωνικό σας δίκτυο. Όμως οι φίλοι, οι οπαδοί και οι συνδέσεις σας έχουν αντικαταστήσει τις διαφημίσεις στα περιοδικά και τις εφημερίδες.
Η κοινωνική δικτύωση έφθασε έγκαιρα. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία μεγάλη καθημερινή εφημερίδα που δεν υφίσταται την οικονομική κρίση. Οι επιχειρήσεις επικοινωνίας που εξειδικεύονται στον τουρισμό διαπραγματεύονται απελπισμένα με προσφορές τους για την προβολή κάθε προορισμού η τουριστικού προϊόντος. Ο κόσμος μάρκετινγκ μας, αλλάζει.
Οι νέοι κολυμπούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι άνθρωποι των επιχειρήσεων ακολουθούν με τη σειρά τους. Οι υπεύθυνοι προβολής των τουριστικών προορισμών και γενικά προϊόντων, καλά θα έκαναν να ακολουθήσουν τις τάσεις.
Η «γλώσσα των δακτύλων» έχει πια μεγάλη δύναμη. Αυτό το μέσο είναι τέλειο για ταξιδιωτικά γραφεία η ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, πρόθυμες να επενδύσουν σε αυτό για να κερδίσουν χρόνο και ενέργεια. Ανυπομονώ να δω την εξέλιξη, συμμετέχοντας μέσα σε αυτήν. Συνδεθείτε μαζί μου στο LinkedIn και το Twitter ή γίνετε οι επόμενοι φίλοι κάποιου άλλου στο FaceBook.
Μαζί θα μάθουμε γρηγορότερα…

Ο e-τουρισμός συνεχίζει την αυξητική του τάση και αλλάζει την βιομηχανία της φιλοξενίας και του ελεύθερου χρόνου.

Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του γραφείου PricewaterhouseCoopers,
Σύμφωνα με νέα αυτή μελέτη (δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκ.2009) μειώνεται ο αριθμός των μεσαζόντων, μεταξύ των οργανωτών ταξιδιών και των καταναλωτών (τουριστών). Ο τομέας του ηλεκτρονικού εμπορίου τουρισμού, παρουσίασε τα τελευταία χρόνια μια αύξηση της τάξης του 20 % ετησίως, από το 2003 (με περιόδους αιχμής που έφθασαν ακόμη και το 30-40%). Ο λεγόμενος e-τουρισμός αντιστέκεται στην κρίση και συνεχίζει να κερδίζει, σε σχέση με τον κλασικό τρόπο κρατήσεων.
Όμως η σημαντικότερη εξέλιξη του χώρου αυτού εντοπίζεται στους παίκτες του παιχνιδιού, οι οποίοι λέγονται «νέοι τύποι ιστοσελίδων : συγκριτικές ιστοσελίδες, σελίδες πληροφοριών κτλ» που κερδίζουν το ενδιαφέρον των καταναλωτών, χάριν των οικονομικών μοντέλων που χρησιμοποιούν τα γραφεία τουρισμού On Line.
Η αγορά του e-τουρισμού θα ξεπεράσει την οικονομική κρίση.

Η αγορά του e-τουρισμού επιβεβαιώνει την πρόοδο της και συνεχίζει να κερδίζει τμήματα της τουριστικής αγοράς. Στην Ευρώπη το 2009, οι On Line κρατήσεις θα πρέπει να αυξηθούν κατά 0,6 %, σε ένα πλαίσιο οικονομικής κρίσης που αγγίζει τον χώρο του τουρισμού με μειώσεις της τάξης του 10%. Βασιζόμενος στα εμφανή οφέλη για τους καταναλωτές, ο e-τουρισμός λογικά θα αυξήσει το μερίδιο του στην αγορά κατά 15 % ετησίως.
«Σε περίοδο κρίσης, ο e-τουρισμός επιτρέπει στους χρήστες του διαδικτύου να αναζητήσουν και να συγκρίνουν, έχει αυτό που θα επηρεάσει τον καταναλωτή. Προσαρμοσμένος στα ειδικά χαρακτηριστικά του διαδικτύου (πρόσβαση στην πληροφορία στο σύνολο της, δυνατότητες σύγκρισης) επωφελείται και από την πρόοδο της τεχνολογίας, με την βελτίωση του οικιακού εξοπλισμού.» αναφέρει ο Alain Calmé, υπεύθυνος σύμβουλος για την στρατηγική της διεθνούς εταιρίας.

Ο μετασχηματισμός του τουριστικού χώρου οφείλεται στην ιστο-πληροφορία και τους on line οργανωτές ταξιδιών.
Το internet άλλαξε και αύξησε την πολυπλοκότητα της αλυσίδας αξιών της τουριστικής αγοράς. Οι νέοι παράγοντες της αγοράς, όπως οι ιστο-πληροφοριοδότες (ιστοσελίδες πληροφορίας) βλέπουν τον ρόλο τους να επιβεβαιώνεται. Η δυνατότητα τους να απαντούν στις διεξοδικές αναζητήσεις των καταναλωτών και ο ρόλος τους να απευθύνουν τις αναζητήσεις αυτές στην τουριστική αγορά, αποδεικνύεται σημαντικός.
Σύμφωνα πάντα με την παγκόσμιας εμβέλειας εταιρία, οι καταναλωτές δεν ξεχωρίζουν ιστο-πληροφοριοδότη και γραφείο e-τουρισμού.

Παράλληλα, οι οργανωτές τουριστικών πακέτων τα τελευταία 6 χρόνια, ανέπτυξαν προτάσεις κατευθείαν κρατήσεων, μέσω του διαδικτύου. Άμεσες συνέπειες των αλλαγών αυτών είναι η εξαφάνιση των προμηθειών των τουριστικών γραφείων από αεροπορικά εισιτήρια. Πολλά γραφεία e-ταξιδιών έχουν διαγράψει και τα λεγόμενα έξοδα φακέλου κράτησης. Σ’ αυτό το πλαίσιο παρατηρείται η εμφανής τάση μείωσης (λόγω έλλειψης πόρων) των κλασικών τουριστικών γραφείων. Ακόμα και αυτά τα on line τουριστικά γραφεία πρέπει να προσαρμοσθούν και να εξειδικευθούν ( ειδικές μορφές τουρισμού, κρουαζιέρες, ταξίδια a la carte) για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό.
Η έρευνα της αγοράς αυτή, πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου 2009, στην Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία.

Η παγκοσμιοποίηση της τουριστικής ανάπτυξης, εντεινόμενος ανταγωνισμός στον τουρισμό μας.

Είναι πλέον γεγονός, ο τουρισμός να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους μοχλούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Καταναλωτικό αγαθό που ενδιαφέρει σχεδόν όλες τις κοινωνικές ομάδες και δημιουργεί ρυθμούς αύξησης εσόδων, ιδιαίτερα για τις χώρες υποδοχής.

Πολλά όμως έχουν αλλάξει στην χωρική και γεωγραφική επέκταση του τουρισμού.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις στα μέσα μεταφοράς επιτρέπουν και στις πλέον απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη μας να προσφέρουν τα τουριστικά τους προϊόντα.
Ταυτόχρονα, περιοχές που δεν διαθέτουν κλασικούς η ικανοποιητικούς τουριστικούς πόρους αποφασίζουν να κατασκευάσουν τεχνητές υποδομές και να συμμετάσχουν στην τουριστική ανάπτυξη.
Ένας άλλος παράγων, η συνεχής εξειδίκευση στον τουρισμό, δίνει την δυνατότητα σε περιοχές μικρής κλίμακας αλλά πλούσιες περιβαλλοντικά και πολιτιστικά, να γίνουν πόλοι έλξης ειδικών εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

Στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται πολλές νέες αγορές στην Ευρώπη (προορισμοί που βγήκαν στην επιφάνεια μετά την διάσπαση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης) στην Ασία (Βιετνάμ, Κίνα, Καμπότζη) όσο και στην Αφρική.
Για όλους τους παραπάνω νέους προορισμούς, οι κύριες χώρες αποστολής τουριστών είναι οι ίδιες πηγές του δικού μας εισερχόμενου τουρισμού (Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Σκανδιναβικές χώρες, Γαλλία, Η.Π.Α.).
Είναι οι χώρες που διαθέτουν και τις μεγαλύτερες εταιρίες με την τεχνογνωσία για την ανάπτυξη και την εκμετάλλευση αυτών των νέων ευκαιριών.

Η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης του τουρισμού, μας οδηγεί στον προβληματισμό που θα γίνεται ακόμα πιο έντονος, όσο περνούν τα χρόνια.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι με πιο τρόπο θα αντιδράσουμε και πάνω σε ποια πρότυπα τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να κινηθούμε.

Στη διάρκεια των 4 τελευταίων δεκαετιών, οι διάφορες τουριστικές χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας στήριξαν το τουριστικό τους προϊόν σε πρότυπα τουριστικής ανάπτυξης δεχόμενα πιέσεις από τον αυξανόμενο ανταγωνισμό, την απουσία τεχνογνωσίας και ιδιαίτερα από το ζητούμενο γρήγορο κέρδος.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα μελλοντικά θα είναι η εφαρμογή προτύπων τουριστικής ανάπτυξης που δεν θα λαμβάνουν υπόψη τους, σημαντικούς εσωτερικούς παράγοντες όπως το εργατικό δυναμικό της περιοχής και τις τοπικές η εθνικές ιδιαιτερότητες οικονομικού, πολιτισμικού η κοινωνικού χαρακτήρα.

Η καταστροφή του περιβάλλοντος, σοβαρό πρόβλημα για την τουριστική ανάπτυξη.

Η προσαρμογή του φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο αποτελεί τμήμα της ανθρώπινης ύπαρξης, η εκπλήρωση όμως των ανθρώπινων αναγκών προκαλεί αλλαγές στο περιβάλλον. Το επίμαχο θέμα είναι εάν οι ενέργειες αυτές προκαλούν ζημίες, εάν είναι καταστρεπτικές η όχι και τελικά εάν έχουμε βιώσιμη ανάπτυξη. Βιώσιμη ανάπτυξη όμως δεν σημαίνει μόνο μεγέθυνση αλλά βελτίωση της ζωής για τις επόμενες γενιές.
Τα τελευταία 40 χρόνια, η Ελλάδα και ιδιαίτερα περιφέρειες της, όπως η Κρήτη αποφάσισαν να επενδύσουν στην νεοανερχόμενη τουριστική βιομηχανία.
Πολλοί περιέγραψαν την δραστηριότητα αυτή σαν την τέλεια μορφή δημιουργίας πόρων χωρίς ρύπους. Κι όμως, υπάρχει πάντοτε ανταγωνισμός μεταξύ χώρου και πόρων. Τα πρώτο τουριστικό ρεύμα προς την Κρήτη, στηρίχθηκε σ’ ένα αγνό φυσικό περιβάλλον, δομημένο με σύνεση έχοντας φόντο την υπέροχη πολιτιστική κληρονομιά του νησιού και με ανθρώπους ανοιχτόκαρδους που πρότασσαν την φιλοξενία πριν από το κέρδος.
Ήταν και εν μέρει είναι, το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης που εντυπωσιάζει και προσελκύει τους ξένους. Αυτό το τοπίο που μας δώρισε η φύση και το οποίο σμιλεύτηκε από τον άνθρωπο, τα τελευταία 7000 χρόνια, από την νεολιθική περίοδο μέχρι και πριν από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Κι όμως, τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, τα τελευταία χρόνια με την δική μας βιομηχανία. Η παρατεταμένη τουριστική ανομβρία αναγκάζει πολλούς από εμάς που ζούμε και ελπίζουμε άμεσα η έμμεσα από τον τουρισμό, να ψάχνουμε τα αίτια.
Πολλοί μιλούν για την οικονομική δυσπραγία των χωρών προέλευσης του τουρισμού μας, αλλά η τουριστική κίνηση συνεχίζεται και αναπτύσσεται προς άλλους προορισμούς. Άλλοι μιλούν για την ακρίβεια που πλήττει την χώρα μας και επηρεάζει άμεσα τον τουρισμό μας.
Δεν θα διαφωνήσω ούτε με την μία αλλά ούτε και με την άλλη άποψη. Αυτό όμως που αρκετοί συμπολίτες μας δεν βλέπουν και ενδεχομένως να είναι φυσιολογικό, μιας και το βλέπουν καθημερινά, άρα δεν τους ερεθίζει, είναι η περιβαλλοντική υποβάθμιση της Κρήτης.
Όταν λέω περιβαλλοντική υποβάθμιση, δεν αναφέρομαι μόνο στα στοιχεία που ακούμε καθημερινά από τα Μ.Μ.Ε. η τις οργανώσεις προστασίας της φύσης, δηλαδή την ποιότητα του πόσιμου νερού, του αέρα που αναπνέουμε, την διαχείριση των σκουπιδιών κ.τ.λ. Αυτό που πραγματικά αγγίζει τους επισκέπτες μας και τους αναγκάζει να κάνουν άλλες επιλογές στις επόμενες διακοπές τους είναι η καταστροφή του φυσικού τοπίου και η έλλειψη αισθητικής σ’ οτιδήποτε καινούργιο
διαμορφώνουμε η κατασκευάζουμε.
Συχνά, είμαι σε επαφή για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με τουρίστες σε πολυήμερες εκδρομές. Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο και με φέρνει σε δύσκολη θέση είναι συγκεκριμένες ερωτήσεις που έχουν σχέση με το περιβάλλον.
Σας παραθέτω λοιπόν, μερικές από τις ερωτήσεις και συνάμα απορίες εκ μέρους των επισκεπτών μας.

Γιατί τα βουνά μας είναι ξεκοιλιασμένα και καταχαραγμένα από εκατοντάδες αγροτοκτηνοτροφικούς δρόμους που πολλές φορές εξυπηρετούν λιγοστά ζώα ;

Πού είναι τα παλιά καλντιρίμια που σε άλλες τουριστικές χώρες είναι δρόμοι-μνημεία και ταυτόχρονα προστιθέμενη πολιτιστική αξία στον τόπο (βλέπε Κορσική) ;

Ποια εξήγηση υπάρχει για την άναρχη δόμηση (ιδιαίτερα για το νόμο των 4 στρεμμάτων), που επιτρέπει να χτίζονται άχαρα κτήρια-κουτιά σε κάθε πλαγιά και λόφο, εκτός οικιστικής ζώνης ;

Πως είναι δυνατόν, εκκλησίες και ξωκλήσια να δέχονται τις βάρβαρες τσιμεντοποιήσεις-αλλοιώσεις στο βωμό της δήθεν αναβάθμισης η του εξωραϊσμού ;

Πού είναι τελικά η λαϊκή αρχιτεκτονική του νησιού μας, σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού μας ;

Γιατί να είναι τόσο έντονη η ανυπαρξία της έννοιας «προστασία του τοπίου» τόσο στα ιδιωτικά αλλά και στα δημόσια έργα ;

Αλλά η μεγαλύτερη αποδοκιμασία και εύλογο ερωτηματικό είναι η ύπαρξη εκατοντάδων χωματερών από την ανεξέλεγκτη ρίψη μπάζων όλων των ειδών, ιδιαίτερα όταν αυτά ξεχωρίζουν από το μέγεθος τους (ψυγεία, τηλεοράσεις, στρώματα κτλ) δίπλα στους δρόμους, στα ρέματα και τα φαράγγια του νησιού μας.

Μερικές από τις παραπάνω ερωτήσεις συνδέονται με την κατάτμηση σε ζώνες, τη χωροταξία, τη χρήση της γης και την έννοια της απόδοσης, άλλες όμως στην έλλειψη ευαισθησίας και πολιτισμού.
Οι επισκέπτες μας όμως δεν ενδιαφέρονται για τους λόγους που δημιουργούν τα παραπάνω προβλήματα, γι αυτούς μετρά το αποτέλεσμα. Ενοχλούνται αφάνταστα από το αποτέλεσμα αυτό και φυσιολογική τους αντίδραση είναι η απογοήτευση και τελικά η απόρριψη. Παύουμε λοιπόν να είμαστε επιλογή για τις επόμενες διακοπές τους και ίσως για πολλά ακόμα χρόνια.

Τάσεις και προτάσεις στον παγκόσμιο τουρισμό.

Ο αριθμός Βρετανών τουριστών που κλείνουν κατευθείαν τις διακοπές τους στη Ισπανία υπερκέρασε τον αντίστοιχο αριθμό αυτών που περνούν μέσα από κάποιο οργανωτή (Tour Operator).

Σύμφωνα με την έγκυρη και αξιόπιστη πηγή που λέγεται Mintel, το 48 % των ανεξάρτητων αυτών τουριστών το 2004, πέρασε στο 59 % το 2006 μετά από έρευνα με βάση πάνω από 2.000.000 καταναλωτές.

Η πληροφορία αυτή είναι ενδεικτική και συνάμα σημαντική. Μας δείχνει τις αλλαγές στο τουριστικό τοπίο μιας χώρας βαρόμετρο στην παγκόσμια τουριστική οικονομία.

Αν και η Ισπανία γνώρισε μικρή υποχώρηση το 2004-2005 λόγω πίεσης από εξωευρωπαϊκές τουριστικές αγορές όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και η ανατολική Ευρώπη, κατάφερε να ανακάμψει και να καλύψει τη διαφορά χωρίς να μειώσει

αλλά αντίθετα να αυξήσει το τουριστικό της εισόδημα από 5.2 δις. σε 5.4 δις. ευρώ.

Αυτό οφείλεται βασικά στην δημιουργικότητα των εξειδικευμένων τοπικών πρακτορείων τουρισμού, που κατάφεραν να παρουσιάσουν ποιοτικά πακέτα διακοπών και γενικά διαφοροποίηση και ανάδειξη των τουριστικών τους προϊόντων.

Οι πιο δημιουργικοί τουριστικοί παράγοντες της Ιβηρικής χερσονήσου, βασιζόμενοι στις ανάγκες και επιθυμίες ειδικών ομάδων καταναλωτών όπως αυτοί με τάσεις ανεξαρτησίας αλλά και ειδικού βάρους στο πορτοφόλι τους, προσέφεραν πακέτα διακοπών με δύο επίκεντρα. Πόλη και πολιτισμός από τη μία, παραλία και χαλάρωμα από την άλλη.

Το αποτέλεσμα της πολιτικής και του μάρκετινγκ της ανταγωνιστικής τουριστικά χώρας σε σχέση με την Ελλάδα έφερε και τη ζητούμενη αλλαγή. Η Ισπανία τράβηξε μεγαλύτερους σε ηλικία επισκέπτες που κατά βάση έχουν και περισσότερα χρήματα να ξοδέψουν και να απομακρύνει τις νεότερες ηλικίες των 20 έως 24 ετών, που είναι το τελευταίο ηλικιακό γκρουπ που θα πάει στη χώρα αυτή σήμερα.

Διαβάζοντας και ιδιαίτερα βλέποντας τις σκηνές απείρου κάλλους στα Μάλλια Κρήτης, στη Ρόδο και στην Κέρκυρα αντιλαμβάνεται κανείς ποιος κληρονόμησε τους πελάτες αυτούς που οι άλλοι δεν ήθελαν πλέον.

Στα πλαίσια του ανταγωνισμού που τείνει να γίνεται ολοένα και σκληρότερος, ζητείται πλέον το κλειδί που θα μας ανοίξει τις σωστές αγορές με τα ανάλογα οικονομικά ανταλλάγματα. Το κλειδί αυτό δεν έχει άλλο όνομα και λέγεται ποιότητα μέσα από τον πολιτισμό και το περιβάλλον. Η Ελλάδα έχει και τα δύο, το πρώτο πρέπει να το αναδείξει ακόμα περισσότερο και το δεύτερο πρέπει να το προστατεύσει πριν είναι πολύ αργά. Εδώ χρειάζεται η παρέμβαση του κράτους τοποθετώντας τα ανάλογα πλαίσια και της τοπικής αυτοδιοίκησης όντας ποιο κοντά στα προβλήματα εντοπίζοντας τα και προστατεύοντας τις τοπικές κοινωνίες. Επίσης κατά την ταπεινή μου άποψη χρειάζεται και μία πολιτική ενημέρωσης και από τους δύο, το κράτος και τις τοπικές αυτοδιοικήσεις σε μορφή βομβαρδισμού με στόχο όλους τους Έλληνες είτε έχουν σχέση με τον τουρισμό είτε όχι. Γιατί σε τελική ανάλυση πολιτισμός και περιβάλλον είναι υπόθεση όλων μας.